YAZILIMLAR, KORSAN YAZILIMLAR VE KORSAN YAZILIMLARA UYGULANACAK CEZALAR
Dünyada teknolojinin hızla
gelişimi ile birlikte fikri ve sınai haklar da oldukça çok büyük bir önem
kazanmışlardır. Tüm yazılımlar, basılmaları, lisanssız
çoğaltılmaları ve sahibinin izni olmaksızın kullanılmaları bakımından başta
4630 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanun’u kapsamında olmak üzere TCK' nın 234 ve 244.
maddeleri kapsamında da hukuki koruma altına alınmışlardır. Ayrıca lisanssız
yazılımların basılması, çoğaltılması ve yayınlanması somut olay
değerlendirilmek suretiyle Türk Ticaret Kanunu kapsamında haksız rekabet
hükümleri ışığında da değerlendirilmektedir.
Korsan Yazılımların Kullanımı ve Cezası Nedir?
Korsan yazılım, yazılımların
lisanssız kullanılmalarını ifade etmektedir. Özellikle büyük firmaların,
korsan yazılımları tespiti konusu oldukça önem arz eden teknik bir konudur.
Korsan yazılımların tespiti ve korsan yazılımla mücadeleye karşı özellikle
kurumlara büyük bir görev düşmektedir. Nitekim konunun tespitinin oldukça
teknik olması sebebi ile kurumların kendi bünyelerinde kurdukları departmanlar
aracılığı lisanssız basılan ve kullanılan kendilerine ait yazılımları tespit
etmeleri, hukuki yaptırımlar yoluna başvurulması bakımından oldukça elzemdir.
Nitekim yazılımların telif hakkı sahibine eseri basma, yayma, lisans verme,
çoğaltma, temsil ve yayın benzeri birçok mali hakkı tesis ettiği gibi esere
ilişkin manevi haklarını da tesis etmektedir. Dolayısıyla korsan yazılım
kullanılması başlı basına bir suç olduğu gibi eser sahibi korsan yazılımdan
kaynaklanan maddi ve manevi tazminatlarını ileri sürme hakkına da sahip
olacaktır. Bu anlamda fail hakkında 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasına
ve/veya 50.000 Türk Lirası ile 150.000 Türk Lirası arasında para cezasına
hükmolunur. verilmektedir.
Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca
bu suçu işleyen kimse ya da kimseler hakkında 1 yıldan 4 yıla kadar hapis
cezasına hükmolunabilmektedir.
Yazılımların Telif Haklarının
Korunmasında (Korsan Yazılım Kullanımında)
Sorumlu
Kişiler ve Suçun Failleri
Bu anlamda kanuna karşı sorumlu
kişiler yani yazılımların telif haklarını ihlal eden kişiler kasten ve/veya
taksirle bilgisayar kullanıcısı lisansı olmayan bir yazılımı kullanan
bilgisayar kullanıcısıdır. Bir başka ihtimalde fail, yazılımın sahibinden izin
ve/veya lisans almadan yazılımın satılmasını, çoğaltılmasını sağlayan
kişidir. Bu anlamda izinsiz ve lisanssız yazılımı çoğaltanlar, satanlar, kiraya
verenler, ticari amaçla elinde bulunduran veya umuma açık hale getirenler bu
suçun failleri olacaktır. Kanun koyucu, lisans olmaksızın yazılım üreten,
çoğaltan, dağıtan şirketleri de hukuki anlamda sorumlu tutmaktadır. Bu anlamda
uygulamada şirketler dolandırıcılık gibi ağır cezayı gerektiren suçlardan
sorumlu tutulmaktadır.
Yazılımların
Telif Haklarının Korunması Kapsamında Suç Teşkil Eden Filler Hangileridir?
Yazılımların telif haklarının
ihlali suçu bağlamında suç teşkil eden eylemler, lisans sahibinin onayı
olmaksızın söz konusu yazılımı kullanmak, kendine ait bir yazılımmış gibi
göstermek yahut çoğaltmak, kopya bir yazılımı ticari amaçla elinde
bulundurmak, satmak, satılmasına aracılık etmek, kopya yazılım üretmek veya
basmak, lisans sahibinin rızası hilafına yazılımı bir başkasına devretmek, bir
bilgisayar sisteminde yazılım ile ilgili verileri ve diğer tüm unsurları hukuka
aykırı olarak ele geçirmek, yazılım üzerinde sahibinin rızası hilafına
düzenleme yapmak, değiştirmek olarak sayılabilir.
Yazılımların Telif Haklarının İhlali Durumunda
Verilecek Cezalar Nelerdir?
- Hapis cezasına çarptırılabileceği gibi kişi
para cezasına da çarptırılabilir. Hapis cezası 2 yıl ile 6 yıl arasında
verilmekteyken para cezası 50.000 Türk Lirası ile 150.000 Türk Lirası
arasında verilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken şey işlenilen suçun
türüdür.
- Suç
eğer Türk Ticaret Kanunu kapsamında işlenmiş ise bu durumda da 1 yıla
kadar hapis cezası da verilebilmektedir.
- Markaların
korunması hakkındaki kanun hükmündeki kararnameye göre de bu suçu işleyen
kimseye ya da kimselere 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası
verilebilmektedir.
- Eğer suç Vergi Usul Kanunu kapsamında vergi kaçakçılığı suçuna da sebebiyet veriyorsa bu suçtan dolayı da yazılımların telif hakkı ihlali suçunu işleyen kişiye ya da kişilere ayrıca hapis cezası ya da para cezası verilebilmektedir.
Lisanssız Yazılım
Kullanılması Nedeniyle Tazminat Davası
Lisanssız yazılım kullanılması sebebiyle yapılan ihbarın soruşturulması ile kişilerin yargılanması süreci sonunda yazılım firmasının tazminat talep etme hakkı da bulunmaktadır. Tazminat davası için hukuki dayanak ise FSEK madde 68’dir. Buna göre “Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan, çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir.”
Lisanssız
Yazılım Kullanılması Nedeniyle Tazminat Davası
Lisanssız yazılım
kullanılması sebebiyle
yapılan ihbarın soruşturulması ile kişilerin yargılanması süreci sonunda
yazılım firmasının tazminat talep etme hakkı da bulunmaktadır. Tazminat davası için hukuki dayanak ise
FSEK madde 68’dir. Buna göre “Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak
sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan,
çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya her türlü işaret, ses veya
görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak
sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun
hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir.”
Lisanssız Yazılım Kullanımında Uzlaşma
Lisanssız yazılım
kullanımında kullanıcı firma ile yazılım firmasının uzlaşması
Lisanssız yazılım kullanımı FSEK madde 71 kapsamında olmakla birlikte 75. maddeye göre bu suçlar şikayet halinde soruşturulacaktır. Dolayısıyla şikayetten vazgeçme mümkündür. Bu esnada fiili gerçekleştiren kullanıcı ile yazılım firması arasında uzlaşmanın gerçekleştirilmesi mümkün olmaktadır. Bu suretle yazılım firması ile kullanıcı firma arasında uzlaşma görüşmeleri gerçekleştirilecektir. Bu görüşmelerde yazılım firması, kullanıcı firmadan taleplerinin ve zararının karşılanmasını talep edebilmektedir. Uzlaşma sürecinin olumlu sonuçlanması halinde şikayet geri çekilecektir. Bir kez şikayetten vazgeçme artık şikayet hakkını ortadan kaldıracaktır. Uzlaşma halinde şikayetin hiç yapılmamış sayılacağını da belirtmek gerekir.