YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ

  • 2020-11-03

Yabancı Hakem Kararı Nedir?

Ülkemizin de sonradan katılmak suretiyle taraf olduğu bir uluslararası sözleşme olan New York sözleşmesi hangi kararların yabancı hakem kararı sayılacağı noktasında iki temel kıstas içermektedir. Buna göre, hakem kararı, tenfizi istenen ülkeden başka bir yerde verilmişse bu karar yabancı hakem kararıdır. Görüldüğü gibi bir hakem kararının yabancı hakem kararı sayılması için tenfizi istenen ülkeden başka bir ülkede verilmiş olması yeterli ve geçerli sayılmıştır. Ayrıca hakem kararının tanınması ve tenfizi istenen ülke hukukunca milli sayılmaması  da gerekir. Bu hususta dikkat edilmesi gereken bir nokta yabancı hakem kararının verildiği ülkeninde New York Sözleşmesine taraf ülkelerden biri olmasıdır. Şayet yabancı hakem kararının verildiği ülke anılan sözleşmeye taraf ülkelerden değilse bu halde kararın tanıma ve tenfizi bakımından Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri devreye girecektir.

 

Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Nasıl Yapılır?

 

Yabancı hakem kararı hakkında tanıma ve tenfiz başvurusu Yabancı hakem kararının tanınmasını ve tenfizini isteyen tarafın görevli ve yetkili mahkemeye bir dilekçe ile başvurması suretiyle yapılır. Kural olarak görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri, yetkili mahkeme ise kararın icra kabiliyetinin olduğu yer mahkemesidir. Ancak bilinmelidir ki söz konusu dilekçe, ülkemizde usul hukuku kuralları bakımından lex fori yani yer hukuku esas alındığından dolayı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca bir dilekçede bulunması gereken asgari şartları ihtiva ediyor olmalıdır. Bu husus hakkında detaylı bilgi almak ve yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi yönünde başvuru yapmak için Çelik Hukuk Bürosu avukatları ile iletişime geçmeniz tavsiye olunur.

 

Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

 

Yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi bakımından temin edilmesi gereken belgeler MÖHUK’un 61. maddesi ve  1958 tarihli New York Sözleşmesi’nin 4. maddesine göre belirlenmiştir;

§  Tahkim sözleşmesi veya şartının, aslı yahut usulüne göre onanmış örneği

§  Yabancı Hakem kararının usulen kesinleşmiş ve icra kabiliyeti kazanmış veya taraflar için bağlayıcılık kazanmış aslı veya usulüne göre onanmış örneği,

§  Yukarıda sayılan belgelerin yeminli tercüman tarafından tercüme edilmiş ve usulen onanmış örnekleri gereklidir.

New York Sözleşmesi’nin 4. maddesine göre dilekçeye eklenecek belgeler;

§  Hakem kararının usulüne göre tasdik edilmiş aslı yahut aslına uygunluğu yetkili makam tarafından tasdik edilmiş bir sureti,

§  Kararın dayandığı tahkim anlaşmasının aslı veya usule uygun tasdik edilmiş sureti,

§  Hakem kararı veya onun dayandığı tahkim anlaşması tenfizi istenen mahkemenin resmi dilinde yazılmamış ise  yeminli tercüman tarafından o mahkemenin resmi dilinde yapılmış bir tercümesi gereklidir.

§   

Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizinin Yasal Dayanağı Nedir?

 

Yabancı hakem kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi konusunda yasal dayanak teşkil eden iki farklı düzenleme bulunmaktadır. Bu düzenlemelerden birisi 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında kanunun tanıma ve tenfiz konusunda hükümler getiren ilgili maddeleridir.. Diğeri ise Türkiye’nin de taraf olduğu bir uluslararası sözleşme olan Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki 10 Haziran 1958 Tarihli New York Sözleşmesidir.

 

 

 

Yabancı Hakem Kararının Tanınması ve Tenfizinde Başvuru Harcı Ne Kadardır?

 

Yabancı hakem kararlarının tenfizi isteminde kural olarak,  tenfiz isteyen taraftan başvuru harcı ve nisbi harca tabi davalarda nisbi karar ve ilam harcının % 68,31’inin 1/4’ü harç alınmalıdır ve uygulamada da harcın bu şekilde alınacağı kabul edilmektedir.

 

Yabancı Hakem Kararı Ticari Bir Uyuşmazlığa Dayanıyorsa Asliye Ticaret Mahkemesinde Tanıma ve Tenfiz Talep Edilebilir Mi?

 

Bu hususa ilişkin olarak TTK ve MÖHUK uyarınca bir düzenleme yapılmamıştır. Hukuk doktrininde tartışmalı bir konu olmakla beraber Yargıtay ticari dava niteliğindeki yabancı mahkeme kararının tenfizinde Asliye Ticaret Mahkemesinin görevli olduğunu kabul etmektedir. Yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizinde yetkili mahkeme, tarafların yazılı olarak kararlaştırdıkları yerdeki mahkemedir. Şayet taraflar arasında böyle bir sözleşme yok ise davalının Türkiye’deki yerleşim yeri, yerleşim yeri bulunmuyorsa sakini olduğu yer mahkemesi, sakini olduğu yer de bulunmuyorsa o halde davalının icraya konu edebileceği mallarının bulunduğu yer mahkemesidir.  Zira davalının Türkiye’de icraya konu edilebilecek malları bulunmuyorsa Türk mahkemeleri yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi konusunda yetkisiz olacaktır.

 

Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Görevli ve Yetkili Mahkeme

 

Yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizinde görevli mahkeme  MÖHÜK 60. Maddesi hükmü uyarınca asliye hukuk mahkemesidir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzeninden olduğundan davanın her aşamasında ileri sürülebilir. Görevsiz mahkemede açılan dava mahkemece re’sen reddedilir.