İNTERNETTE YER ALAN BİR İÇERİĞİN KALDIRILMASININ HUKUKİ DURUMU

• 2020-05-16

Ülkemizde ve dünyada geleneksel medyanın yanı sıra, sosyal medya da bilgi ve içerik paylaşımında büyük rol oynamaktadır. Sosyal medya; kullanıcıların içerik ve yorumlarını daha hızlı ve efektif bir şekilde internet platformunda paylaşabilmesi ile birlikte gündemi etkilemeye başlamıştır. Geleneksel medyanın kendini geliştirmediğinin düşünülmesi, günlük hayatta gelişmeleri takip edememesi ve belirli bir kesim tarafından yönlendiriliyor olması sosyal medyanın etkinliğini arttırmaktadır. Ancak sosyal medyanın gelişimi, haber ve içeriklerin paylaşılması, kişilerin kendilerini rahat bir şekilde ifade edebilmesi ve görüşlerini paylaşabilmesi bilgi kirliliğine sebep olmaktadır.

5651 Sayılı Kanun uyarınca; internet ortamı, haberleşme ile kişisel veya kurumsal bilgisayar sistemleri dışında kalan ve kamuya açık olan internet üzerinde oluşturulan ortamı ifade etmektedir. Yine internet ortamında yapılan yayın ise; internet ortamında yer alan ve içeriğine belirsiz sayıda kişilerin ulaşabileceği verileri ifade eder.

İnternet aracılığı ile gerçekleştirilen hukuki ihlallerin önüne geçebilmek amacıyla; 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun 04.05.2007 tarihinde ülkemizde kabul edilmiştir.

5651 Sayılı Kanunun ‘’Erişimin Engellenmesi Kararı ve Yerine Getirilmesi’’ başlıklı 8. Maddesi uyarınca; internet ortamında yapılan ve içeriği belirli suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak erişimin engellenmesine karar verilir. Türk Ceza Kanunu’nda yer alan söz konusu suçlar; intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçları ve Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlardır.

Kişilerin kendileri hakkındaki içeriğin internet sitelerinden kaldırılmasını isteme hakkı mevcuttur. Bir internet sitesinde yayınlanan yazılı, görsel veya işitsel içerik nedeniyle haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişi; içerik sağlayıcısına, içerik sağlayıcısına ulaşamaması halinde yer sağlayıcısına başvurarak kendisine ilişkin içeriğin yayından kaldırılmasını ve bu hususta hazırladığı içeriğe ilişkin cevabın bir hafta süreyle internet ortamında yayınlanmasını isteyebilir. İçerik sağlayıcı veya yer sağlayıcı, kişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 2 gün içinde işbu talebi yerine getirmediği takdirde; söz konusu talep reddedilmiş sayılır. Ancak bu hususta işlem yapılabilmesi için içerik sağlayıcıya ulaşılması, ulaşılamadığı takdirde ise yer sağlayıcının Türkiye’de bulunması gerekmektedir. İçerik sağlayıcı veya yer sağlayıcının, içeriğin kaldırılmasına ilişkin talebi yerine getirmemesi halinde kişi, 15 gün içinde yerleşim yeri mahkemesine başvurarak, içeriğin yayından kaldırılmasına ve hazırladığı cevabın bir hafta süreyle internet ortamında yayınlanmasına karar verilmesini mahkemeden talep edebilir.

Yer Sağlayıcı ve Sorumlulukları

5651 Sayılı kanunun ‘’Tanımlar’’ başlıklı 2. Maddesi uyarınca; Yer sağlayıcı, internet platformunda hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya bu sistemleri işleten gerçek veya tüzel kişiler şeklinde tanımlanmıştır.

Yer sağlayıcı, uluslar arası platformda hosting service provider olarak ifade edilmektedir. Yer sağlayıcı kavramı, uygulamada ilgili kanun uyarınca son derece geniş yorumlanmakla birlikte, kullanıcı içeriği ile oluşan internet siteleri de bu kapsamda değerlendirilmektedir. Buna göre; Facebook, Twitter, Youtube, Ekşi Sözlük, WordPress ve benzeri internet siteleri, ilgili kanun uyarınca yer sağlayıcı olarak kabul edilmektedir.

Yer sağlayıcılar, sorumlulukları bakımından yer sağladıkları hizmet ve içerikleri kontrol etmek veya hukuka aykırı bir durumun mevcut olup olmadığını araştırmak zorunda değildirler. Ancak yer sağlayıcılar, yer sağladıkları hukuka aykırı içerik ve hizmetlerden, söz konusu içerik ve hizmetlerin kaldırılması hususunda resmi makamlarca haberdar edilmeleri halinde, söz konusu içerik ve hizmetleri kaldırmakla yükümlüdürler.

Yine ilgili kanunun ‘’Yer Sağlayıcının Yükümlülükleri’’ başlıklı 5. Maddesi uyarınca; yer sağlayıcı, yer sağladığı hizmetlere ilişkin trafik bilgilerini 1 yıldan az ve 2 yıldan fazla olmamak üzere yönetmelikte belirlenecek süre kadar saklamakla ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlamakla yükümlüdür. Yer sağlayıcılar, yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yaptıkları işin niteliğine göre sınıflandırılabilir ve hak ve yükümlülükleri itibarıyla farklılaştırılabilirler.

Yer sağlayıcının sorumluluklarından bir diğeri; Başkanlığın talep ettiği bilgileri, talep ettiği şekilde Başkanlığa teslim etmek ve Başkanlıkça bildirilen tedbirleri almaktır. Yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya bu kanundaki yükümlülükleri yerine getirmeyen yer sağlayıcılar hakkında Başkanlık tarafından idari para cezasına hükmolunur.

İçerik Sağlayıcı ve Sorumlulukları

İçerik sağlayıcı, internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren veya sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.

Kanunda belirtilen tanımıyla içerik sağlayıcı kavramı, sadece internet sitesi yöneticilerini değil aynı zamanda internet sitesi sahiplerini, internet sitesi tasarımcılarını ve yayın sorumlularını da kapsamaktadır. Dernek, vakıf veya ticaret şirketi gibi tüzel niteliğe haiz kurumlar da içerik sağlayıcı olabilmesi mümkündür. İnternet platformunda içerik sağlamak, bilgi ve veri sunmak ve kullanıcılara aktarmak demektir.

5651 Sayılı Kanunun 4. Maddesinin 1. Fıkrası uyarınca; içerik sağlayıcılar, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur. Yine içerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten dolayı sorumlu tutulamaz.

Ancak içerik sağlayıcının sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı söz konusu içeriği benimsediği ve kullanıcının bu içeriğe ulaşmasını amaçladığı anlaşıldığı takdirde, içerik sağlayıcı da genel hükümlere göre sorumlu olur. Aynı zamanda içerik sağlayıcı, Başkanlığın söz konusu kanunlarla verilen görevlerinin ifası kapsamında talep ettiği bilgileri talep edilen şekilde başkanlığa teslim eder ve Başkanlıkça bildirilen bildirimleri alır.