ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU HAKKINDA

• 2018-07-28

ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru, 07.05.2010 günlü, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan referandumla kabul edilmesiyle hukuk sistemimize girmiş yeni bir hak arama yoludur.

Anayasa Mahkemesine Bireysel başvuru, Bir devlet organının işlem eylem ya da ihmali nedeniyle temel hak ve özgürlükleri ihlal edilen bireylerin, ülke içinde diğer tüm hak arama yollarını tükettikten sonra başvurulabileceği bir hak arama yoludur. Peki bu temel hak ve özgürlükler nelerdir?  Yaşama hakkı, işkence ve eziyet yasağı, zorla çalıştırma yasağı, kişi hürriyeti ve güvenliği, hak arama hürriyeti, suç ve cezaların kanuniliği, özel hayata, aile hayatına, konut ve haberleşmeye saygı, düşünce, din ve vicdan hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, toplantı ve örgütlenme hürriyeti, mülkiyet hakkı, serbest seçim hakkı, temel hak ve hürriyetlerin korunması, eğitim ve öğretim hakkı ve ödevi, eşitlik ve etkili başvuru hakkı.

Kimler Başvuruda Bulunabilir 

Anayasada güvence altına alınmış olan temel hak ve özgürlüklerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin ihlal edildiğini iddia eden herkes bireysel başvuru hakkına sahiptir.

“Herkes ”başvuru yapabilir, dolayısıyla başvuran kişilerin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması önemli değildir. Ancak sadece Türk vatandaşlarını sahip olduğu “seçme ve seçilme hakkı gibi konularda yabancılar başvuruda bulunamazlar.

Özel hukuk ve tüzel kişiler (dernekler, vakıflar, vb)”örgütlenme hürriyeti” veya ”hak arama hürriyeti “ gibi sadece tüzel kişiliğe ait haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulunabilirler.

Kamu tüzel kişileri (devlet kuruluşları, belediyeler vb.) bireysel başvuruda bulunamazlar.

Bireysel Başvuru Nasıl Yapılır?

Bireysel Başvuru Formu veya başvuru formunda bulunması gereken bütün bilgileri içeren ve aynı formatta olan bir dilekçe doğrudan Anayasa Mahkemesi'ne verilebileceği gibi, ülke içindeki mahkemeler ya da yurtdışındaki temsilcilikleri aracılığı ile Anayasa Mahkemesi'ne gönderilebilir. Mahkemeler ya da yurtdışı temsilcilikler aracılığı ile yapılacak bireysel başvurular, o  makâmlar tarafından incelenmeksizin doğrudan Anayasa Mahkemesi'ne ulaştırılacaktır. Başvurunun diğer yollarla kabulüne ilişkin usul ve esaslar İçtüzükle düzenlenir.

Bireysel başvuru yapılırken unutulmaması gereken en önemli husus, bireysel başvuruların aslâ posta, internet, telgraf gibi iletişim araçları aracılığı ile yapılamayacağıdır. Bireysel başvuru formu kesinlikle posta yolu ile Anayasa Mahkemesi'ne gönderilmemelidir. Aksi hâlde bireysel başvuru, incelemeye alınmaksızın reddolunacaktır. Bireysel başvuru sonucunda başlayacak yargı süreci boyunca, hiçbir bilgi ve evrâk posta ve diğer iletişim araçları kullanılarak Anayasa Mahkemesi'ne ulaştırılmaya çalışılmamalıdır. Anayasa Mahkemesi ile yapılacak tüm yazışmalar, doğrudan mahkeme ile ya da ülke içindeki mahkemeler veya yurtdışı temsilcilikleri aracılığı ile yapılmaktadır.

Başvuru süresi ne kadardır?

Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekmektedir. Haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde başvuramayanlar, mazeretin kalktığı tarihten itibaren on beş gün içinde ve mazeretlerini belgeleyen delillerle birlikte başvurabilirler.